245 views, 11 likes, 2 loves, 4 comments, 1 shares, Facebook Watch Videos from Akademia Terapeuty PsychoMedic.pl: Parentyfikacja to zjawisko polegające
Napisała dla Was nasza specjalistka: Kamila Putyło – psycholog, psychoterapeuta Czym jest parentyfikacja? Parentyfikacja określana jest często, jako odwrócenie ról w rodzinie. Jest to sytuacja, gdy dziecko pełni rolę opiekuna lub partnera dla swojego rodzica lub/i rodzeństwa a funkcje, którą pełni znacznie przekracza jego możliwość radzenia sobie. Dziecko, aby przetrwać emocjonalnie musi uruchomić system opieki w odniesieniu do opiekunów, zamiast to od nich otrzymywać opiekę. Sytuacja ta prowadzi do niezaspokojenia podstawowych potrzeb uwagi, bezpieczeństwa i uzyskiwania wsparcia w rozwoju dziecka. Dziecko może opiekować się dorosłym w dwóch podstawowych obszarach: instrumentalnym i emocjonalnym. W pierwszym przypadku chodzi o sytuacje, gdy dziecko np. zarabia na utrzymanie rodzica, opiekuje się rodzeństwem lub chorym rodzicem, przejmuje większość obowiązków domowych. Parentyfikacja emocjonalna dotyczy natomiast zaspokajania emocjonalnych i społecznych potrzeb jego opiekunów. Dziecko może pełnić funkcje np. pocieszyciela i opiekuna rodzica chorego na depresję lub inne choroby, może być powiernikiem tajemnic rodzica, może podejmować mediacje w konfliktach małżeńskich, może stać się „kontenerem” na trudne emocje opiekuna, rodzinnym sędzią, kozłem ofiarnym i partnerem (w tym także seksualnym). W jakich okolicznościach może pojawić się zjawisko „ odwrócenia ról”. Badacze zwracają uwagę na pewne grupy ryzyka. Są to dzieci rodziców przewlekle chorych fizycznie lub psychicznie, wychowywane przez jednego rodzica, rodziców będących w ostrym konflikcie małżeńskim, rodziców uzależnionych od alkoholu i narkotyków, z rodzin bardzo ubogich, rodzin, w których jest rodzeństwo niepełnosprawne lub przewlekle chore, imigrantów. Zdarza się, że opiekunowie będący w konflikcie lub w stanie rozwodu mogą oczekiwać od dziecka szczególnej funkcji stawania się ich „zastępczymi” partnerami. Jakie mogą być konsekwencje parentyfikacji doświadczonej w dzieciństwie dla funkcjonowania psychicznego w dorosłości? Osoby, które opiekowały się instrumentalnie i/lub emocjonalnie swoimi rodzicami w dorosłym życiu mogą cierpieć na depresję, często wykazują niskie poczucie własnej wartości, przeżywają chronicznie wstyd i poczucie winy. Mogą mieć problemy w relacjach z innymi ludźmi, które wyrażają się poprzez unikanie bliskości, brak w poszanowania swoich granic i trudności w komunikowaniu swoich potrzeb. Często miewają problemy natury psychosomatycznej, cierpią na zaburzenia seksualne i mają zaburzony obraz ciała. Doświadczenie parentyfikacji w dorosłości może przejawiać się także w postaci tzw. „pseudodorosłości”, czyli demonstrowania przed światem i innymi ludźmi siebie, jako osoby bardziej dojrzałej i lepiej przystosowanej społecznie. Jest to oczywiście rodzaj maski, pod spodem, której kryją się liczne niezaspokojone potrzeby małego dziecka i braku doświadczenia zdrowej zależności od stabilnego, dojrzałego rodzica. W literaturze wskazuje się także na konstruktywne skutki parentyfikacji dla funkcjonowania dorosłej osoby, jakim jest wykształcenie odpowiedzialności i troski o innych ludzi. Aby parentyfikacja nie miała w sobie niszczącego charakteru dla funkcjonownia psychicznego jednostki muszą pojawić się także określone warunki. Istotny jest wówczas czas trwania i zakres oczekiwań dorosłych w stosunku do dziecka. Poczucie bycia pomocnym dla rodzica może stymulować rozwój odpowiedzialności u dziecka, budować poczucie kompetencji, sprawczości i skuteczności. Dziecko, które tylko czasami musi zajmować się sprawami dorosłych, ale ma ufne więzi w rodzinie zapewniające mu poczucie bezpieczeństwa i otrzymuje komunikaty dotyczące wdzięczności za jego zachowanie nie musi doświadczyć destrukcyjnego wpływu na funkcjonowanie psychiczne. Obserwacje kliniczne natomiast wskazują na znacznie powszechniejsze występowanie parentyfikacji destrukcyjnej. W jaki sposób można pomóc „dorosłym dzieciom”? Osoby z doświadczeniem parentyfikacji w dzieciństwie są bardziej podatne na powtarzanie takiego wzorca w relacjach z innymi ludzmi. Koncepcje pomocy psychologicznej mówią, że sposobem na ochronę „dorosłych dzieci” przed problemami i konfliktami z przeszłości jest ich przepracowanie. Można tego dokonać w trakcie sesji terapii indywidualnej lub grupowej. Warto także skorzystać z tzw. terapii rodzinnej i małżeńskiej. Praca terapeutyczna będzie obejmowała wiele obszarów dotyczących ujawnienia i nazwania doświadczenia odwrócenia ról w dzieciństwie w obecności psychoterapeuty, wsparcie w procesie separowania się od rodziców i na zdobyciu zdolności do określenia własnych indywidualnych potrzeb, bez „mylenia” ich z potrzebami i pragnieniami opiekunów. Kolejne obszary to praca nad realistycznym poczuciem własnej wartości, przepracowanie sposobu regulowania emocji, podjęcie żałoby i opłakanie „życia bez dzieciństwa”, przepracowanie dotyczące obrazu własnego ciała. Najważniejszym celem jest nauczenie się „życia we własnym życiu” i odnalezienie samego siebie. Kamila Putyło – psycholog, psychoterapeuta
Dzieci poddawane tej pierwszej w dorosłym życiu są zadaniowe i sprawne. To pracoholicy, rzadko szukający przyjemności, ale to nie upośledza ich tak bardzo, jak parentyfikacja emocjonalna, które powoduje, że taka osoba nie zna swoich potrzeb i nie potrafi o siebie zadbać.
DOROSŁE DZIECI – O ZJAWISKU PARENTYFIKACJI Kim są Dorosłe Dzieci? Dzieci w roli dorosłych – wykazujące się rozwiniętymi nad wiek umiejętnościami radzenia sobie, postrzegane jako dzielne, pomocne, lojalne. Dzieci, które wcześnie w życiu uczą się pracować, zarabiać, opiekować się chorym członkiem rodziny, być powiernikiem problemów rodzica. Te, które swoje dziecięce potrzeby i naturalny rozwój musiały zostawić na rzecz pseudodorosłości. I te, które potem z trudem odnajdują się w prawdziwym dorosłym życiu. Ich doświadczenie przedwczesnego wchodzenia w dorosły świat przy deficycie opieki ze strony rodziców zostało opisane jako parentyfikacja. Czym jest parentyfikacja? Określenia „parentyfikacja” używamy do opisu przewlekłej sytuacji, w której dziecko pełni funkcję opiekuna lub partnera dla swojego rodzica. Inaczej jest to odwrócenie ról w rodzinie – dziecko, zamiast otrzymywać opiekę, jest nią obarczone. O parentyfikacji mówimy, gdy obciążenie, które to ze sobą niesie dla dziecka, przekracza jego możliwości radzenia sobie. Osoby, które w swoim życiu były „rodzicami” lub „partnerami” swoich rodziców, w dorosłości często cierpią na depresję, mają niskie poczucie własnej wartości, przeżywają wzmożony wstyd i poczucie winy, mają problemy w relacjach z ludźmi, unikają bliskości, cierpią na zaburzenia psychosomatyczne, mają problemy z fizycznym lub/i emocjonalnym odseparowaniem się od rodziny pochodzenia. Polska psychoanalityczka Katarzyna Schier dokonała szerokiej analizy sytuacji dziecka, które zostaje przez rodziców postawione wobec wyzwania odwrócenia emocjonalnej lub instrumentalnej opieki, przekraczającego jego możliwości adaptacyjne. Schier opisuje, jak w efekcie tego procesu u dziecka wytwarzają się zarówno nadzwyczajne umiejętności, jak i trwałe deficyty rozwojowe w obszarze przywiązania i zaufania. Dlaczego dziecko staje się „dorosłe”? Zjawisko parentyfikacji Schier odnosi do teorii przywiązania autorstwa brytyjskiego psychiatry i psychoanalityka Johna Bowlby`ego. Teoria ta mówi, że dziecko od urodzenia poszukuje kontaktu z dorosłym, ponieważ ta więź zapewnia mu przetrwanie. Jeżeli dorosły nie spełnia tej funkcji, sytuacja ulega odwróceniu i dziecko uruchamia w sobie system opieki wobec rodzica. Jego indywidualne potrzeby związane z więzią muszą wówczas zostać wycofane, gdyż tylko taka strategia umożliwia utrzymanie bliskości z rodzicami. Jakie funkcje pełni „dorosłe” dziecko? Opieka dziecka nad rodzicem może mieć charakter instrumentalny lub/i emocjonalny. To, co jest wspólne dla obu rodzajów parentyfikacji, to fakt, żedziecko istnieje poprzez funkcję, którą pełni. Schier wymienia typowe dla każdego z rodzajów parentyfikacji role, pełnione przez dziecko w rodzinie. Parentyfikację instrumentalną rozumie się jako troskę o fizyczną egzystencję rodziny. Dziecko jest wówczas odpowiedzialne za zarabianie pieniędzy, opiekę nad rodzeństwem lub chorym rodzicem, sprzątanie, robienie zakupów czy gotowanie. Dziecko pełni więc rolę Służącego, Opiekuna rodzica lub Opiekuna rodzeństwa. Parentyfikacja emocjonalna dotyczy zaspokajania przez dziecko emocjonalnych, społecznych, a nawet seksualnych potrzeb opiekunów. Dziecko jest powiernikiem rodzica, rozjemcą w konfliktach pomiędzy rodzicami, emocjonalnym wsparciem dla rodzica, kontenerem dla jego trudnych emocji lub partnerem, w tym również partnerem seksualnym. Dziecko pełni więc rolę Bufora/ Mediatora w konfliktach, Terapeuty/ Powiernika lub Partnera życiowego/Partnera seksualnego. Kiedy parentyfikacja jest destrukcyjna? Często mamy do czynienia z sytuacją, w której dzieciom są powierzane odpowiedzialne zadania, typowo przypisane dorosłym. Dziecko dzięki przejmowaniu funkcji i zadań osoby dorosłej może rozwijać swoją sprawczość i nabywać nowych kompetencji. Można powiedzieć, że jest to dobre dla jego rozwoju, o ile odpowiada jego możliwościom zwiazanym z płcią, wiekiem, konstrukcją psychiczną. Kiedy zadania stawiane przed dzieckiem przekraczają jego możliwości, parentyfikacja staje się procesem destrukcyjnym dla jego psychiki. Możemy wyobrazić sobie różnicę pomiędzy zaopiekowaniem się młodszym rodzeństwem a zaopiekowaniem się depresyjnym rodzicem. Jest szereg okoliczności sprzyjających destrukcyjnej parentyfikacji. Dzieci są bardziej na nią narażone, jeżeli żyją w rodzinach, w których rodzice lub rodzeństwo jest przewlekle chore fizycznie lub psychicznie, gdy są wychowywanie przez jednego rodzica, gdy rodzice pozostają w silnym konflikcie małżeńskim, gdy są uzależnieni od alkoholu lub substancji psychoaktywnych, gdy są bardzo ubodzy lub są emigrantami. Innym czynnikiem są cechy osobowościowe dziecka, jego płeć i pozycja wśród rodzeństwa. Nie wszystkie dzieci w rodzinie doświadczają parentyfikacji, w tej roli często znajduje się dziecko najbardziej wrażliwe, empatyczne, dziecko najstarsze lub dziecko płci żeńskiej. Chłopcy częściej stają się osobami zarabiającymi i powiernikami swoich matek. Dziewczynki częściej zajmują się domem i pełnią funkcje opiekuńcze wobec członków rodziny. Znaczący dla rozwoju destrukcyjnej parentyfikacji jest deficyt rodzica w umiejętności opiekowania się dzieckiem. Rodzic może zapewniać tylko instrumentalną opiekę (karmić, zaspokajać potrzeby materialne), nie widząc, że dziecko ma również potrzeby emocjonalne. Może być tak skupiony na własnych stanach emocjonalnych, że nie ma psychicznej przestrzeni na dostrzeżenie potrzeb swojego dziecka. Wynika to nie tylko z realnie trudnej sytuacji życiowej (jak np. przewlekła choroba czy ubóstwo), lecz również z powielania przez rodzica własnych doświadczeń z przeszłości. Skutki parentyfikacji są natomiast łagodniejsze, jeżeli w społecznym otoczeniu dziecka znajduje się choć jedna osoba, która jest dla niego dobrym opiekunem. Jakie skutki ma parentyfikacja dla dziecka? Co się dzieje z takim dzieckiem, kiedy staje się dorosłe? O tym piszę w drugiej części tekstu. Napisała Ewa Szczygielska Tekst oparłam na książce Katarzynhy Schier (2015) „Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie”. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Zdjęcie: Angel Lopez, źródło: Unplash
W części praktycznej pojawią się ćwiczenia pogłębiające kontakt z ciałem. W ćwiczeniach jest miejsce na lęk, niechęć, niezdecydowanie. Stopniowo pojawią się również ćwiczenia ekspresyjne i ćwiczenia, które pomogą w kontakcie z uczuciami związanymi z tematem warsztatu. Zajęcia kończymy spokojnymi i wyciszającymi
Parentyfikacja to w skrócie sytuacja, w której dziecko jest zmuszane/lub manipulowane do bycia osobą dorosłą, lub przejęcia obowiązków rodziców. Często bowiem jest tak, że dziecko, nawet kilkuletnie ma do wykonania zadania, których nie powinno robić. Wbrew pozorom nie zdarza się to tylko w rodzinach określanych mianem dysfunkcyjnych, lecz także tych na pozór zdrowych. Znaleźliśmy się wszyscy w czasach, w których doskwiera nam poczucie bezradności, zdenerwowania i spięcia. Sprawdź, czy parentyfikacja nie dotyczy Twojej rodziny. Parentyfikacja nie obejmuje zachowań krótkotrwałych, w których np. mama zachorowała i wymaga nieco więcej samodzielności od dziecka. To również nie jest styl życia rodziny, w której angażuje się starsze rodzeństwo do opieki nad młodszym, oczywiście, jeśli nie jest to przesadne. Najczęściej mamy do czynienia z tym zagadnieniem wtedy, kiedy dziecko jest zmuszone, lub odczuwa wewnętrzną potrzebę przejęcia roli rodzica, czyli kiedy: rodzic jest przewlekle chory, np. na depresję, zaburzenia lękowe, raka, rodzice są alkoholikami, rodzice nie potrafią ze sobą rozmawiać i dziecko zaczyna być pośrednikiem, rodzice wykorzystują dziecko i każą np. zajmować się młodszym rodzeństwem przez długo czas, wbrew jego woli i chęci, rodzice nie angażują się w wychowanie dziecka i nie spełniają jego potrzeb. Moja mama sobie nie radzi Już maluchy potrafią czuć emocje rodziców. Kilkulatki mają tendencję do pocieszania rodziców w kryzysowych sytuacjach. Bardzo często czują się zobowiązane do tego, aby zareagować i bardzo często czują się winne złego samopoczucia rodzica. Kiedy opiekun nie zechce podjąć odpowiednich kroków w celu poprawy swojego zdrowia psychicznego, skaże dziecko/dzieci na parentyfikację. Dziecko będzie żyło w poczuciu winy i za wszelką cenę będzie starało się pocieszyć rodzica, rezygnując ze swojego dzieciństwa. Rodzice są alkoholikami Dzieci alkoholików, niezależnie od wieku, uczą się samodzielności bardzo szybko. To nie jest jednak dobre. Chociaż każde powinno dojrzewać w swoim rytmie, to sytuacje kryzysowe, w których kilkuletnie dziecko jest zdane tylko na siebie, znacząco wpływają na jego rozwój emocjonalny. Każde dziecko bowiem musi się bawić i potrzebuje uwagi rodzica. Nie odwrotnie. Rzeczywistość dzieci alkoholików jest niestety przepełniona lękiem, agresją, chociaż wydaje się, że jest owiana samodzielnością. Musiałem szybko dorosnąć, bo rodzice się rozwiedli Z parentyfikacją mamy do czynienia również wtedy, kiedy rodzice, niezależnie czy są ze sobą w związku, czy się rozstali, wykorzystują dziecko do przekazywania informacji, bądź, co gorsze – do manipulowania faktami. Dzieci, niezależnie czy mówimy tutaj o kilkulatkach, czy nastolatkach, nigdy nie powinny dźwigać problemów rodziców, a tym bardziej pośredniczyć w kłótniach, lub łagodzić sytuację. Dorośli nie zdają sobie sprawy z tego, że niektóre informacje są dla dziecka trudne i rezygnuje ono z wielu uroków dzieciństwa. Niania po godzinach w wersji nastolatka Jesteśmy jak najbardziej za tym, aby angażować starsze rodzeństwo w opiekę nad młodszym. Nie zmienia to jednak faktu, że należy to robić z umiarem i nigdy wbrew starszakowi. Nie można zmuszać do zabawy, czy też pilnowania. Nie można również wyręczać się starszym dzieckiem. Traci ono w ten sposób prywatność, a także jest zmuszone do rezygnowania z własnych potrzeb, co właśnie skutkuje właśnie parentyfikacją. Parentyfikacja jako skutek braku opieki Na pewno znacie rodziców, którzy nie spędzają odpowiedniej ilości z dzieckiem i aż ponadto tłumaczą się tym, że ma ono być samodzielne. Niestety, niezależnie od wieku, każde dziecko potrzebuje uwagi i troski rodzica. Oczywiste jest, że kilkulatek może sam przygotować sobie śniadanie, lub posprzątać pokój, uporządkować mieszkanie. Problem pojawia się wtedy, kiedy dziecko ma zbyt dużo obowiązków, a zbyt mało praw i przywilejów. Jest zmuszone wtedy do dorosłego myślenia i nie ma wsparcia w rodzicach. Często, kiedy potrzebuje wsparcia, nawet nie prosi o nie, ponieważ wie, że musi poradzić sobie samo. Nie da się o tym zapomnieć w dorosłości, czyli poważne skutki parentyfikacji Zacznijmy od samego dzieciństwa. Dziecko jest narażone na wiele niebezpieczeństw, ponieważ nie zdążyło się dobrze oswoić z dzieciństwem, wiekiem dorastania, a już musi zachowywać się jak dorosły. To jest odbieranie podstawowych praw człowieka, które może mieć skutki nie tylko psychiczne, lecz także fizyczne. Takie dzieci są bardziej narażone na różnego typu oparzenia, wypadki. Czują się także odizolowane od rówieśników. W dorosłym życiu albo potrzebują intencji innych ludzi i oczekują od nich nadmiernej opieki i pomocy, tak jakby chcieli sobie zrekompensować dzieciństwo, albo są zbyt opiekuńcze w stosunku do obcych ludzi, partnerów i własnych dzieci. Skutki parentyfikacji są bardzo niezdrowe dla zdrowia psychicznego, dlatego, jeśli ofiara czuje, że coś jest nie tak, powinna od razu zgłosić się do psychologa.
Joseph S., Becker F., Becker S., Regel S. (2009). Assessment of caring and its effects in young people: development of the multidimensional assessment of caring activities checklist (MACA-YC18) and the positive and negative outcomes of caring questionnaire (PANOC-YC18) for young carers.
Adam był "małym mężczyzną mamusi" - tak do niego mówiła. Jako mały mężczyzna porzuconej przez ojca matki musiał dotrzymywać jej towarzystwa, również w nocy. Mama zapraszała go do łóżka, bo sama nie mogła usnąć lub śniły jej się koszmary. Prosiła, żeby przytulał się do niej z całych sił i przysięgał, że jej nie opuści i nigdy nie skrzywdzi żadnej kobiety. Kiedy dziecko zaczyna być odpowiedzialne za dobrostan rodziny, za emocjonalny i fizyczny komfort rodzica, mówimy o parentyfikacji, czyli odwróceniu ról w rodzinie Dorośli, którzy jako dzieci musieli "grać" dorosłych, przedkładają potrzeby innych ponad swoje, dlatego często wchodzą w relacje z klasycznymi biorcami i nierzadko są wykorzystywane Ich relacje są albo zbyt bliskie lub też bliskości właściwie nie ma, bo ta kojarzy się z zagrożeniem, zobowiązaniem i uwikłaniem Więcej artykułów znajdziesz na stronie głównej Miałam 11 lat, gdy obejrzałam ten film po raz pierwszy. Nie mogłam oderwać oczu. Od tego czasu widziałam go jeszcze kilka razy. Za każdym razem jestem ogromnie poruszona historią bohaterów, a najbardziej tytułowego, czyli Gilberta Grape’a. Nie wiem, czy mieliście okazję? Film jest opowieścią o młodym człowieku, Gilbercie, poszukującym swego miejsca w życiu. Gilbert żyje w przygnębiającym miasteczku, pod jednym dachem z monstrualnie otyłą matką, niepełnosprawnym intelektualnie młodszym bratem i dość nieznośną nastoletnią siostrą. Ojciec przed laty wymiksował się z trudnej sytuacji, popełniając samobójstwo. Zdruzgotana i niewydolna matka od dawna nie opuściła domu, a Gilbert stopniowo przejął obowiązki głowy rodziny. Pracuje w sklepie, biorąc nadgodziny, żeby nakarmić matkę. Dzień i noc opiekuje się bratem. Na szczęście w jego życiu pojawia się przypadkowa turystka Becky, dzięki której życie Gilberta zacznie się zmieniać. Za każdym razem oglądałam ten film jak zahipnotyzowana. Nie tylko ze względu na Johnny'ego Deppa, któremu trudno odmówić czegokolwiek, naprawdę niezwykłą kreację Leonardo di Caprio, czy w końcu charyzmatyczną Juliette Lewis. Moje poruszenie jest związane z historią, jakich niestety wiele. Historią dramatu, jaki odbywa się w rodzinach, kiedy dziecko staje się rodzicem. Kiedy dziecko zaczyna być odpowiedzialne za dobrostan rodziny, za emocjonalny i fizyczny komfort rodzica, kiedy poświęca swoje własne potrzeby (bezpieczeństwa, troski, uwagi, opieki, rozwoju) po to, by dostosować się do potrzeb opiekuna, mówimy o parentyfikacji, czyli odwróceniu ról w rodzinie. Nie ma nic złego w tym, kiedy dziecko wchodzi w rolę troskliwego pomocnika na chwilę. Wyobraźmy sobie, że mama akurat jest przeziębiona i przez jeden wieczór prosi o to, by podać jej herbatę lub przykryć kocem. To jest w porządku. Ale jeśli rodzic przez długie tygodnie, miesiące czy lata oczekuje od dziecka, że będzie ono robić coś, co jest ponad jego siły - mówimy już o przemocy. Dziecko "bufor" - uspokaja, rozładowuje napięcie, odwraca uwagę Na przykład wchodzenie w rolę opiekuna rodzica, opiekuna do dziecka, zastępczego partnera, gosposi, asystenta, powiernika, terapeuty, mediatora, sędziego. Kiedy rodzice są chorzy (somatycznie, psychicznie), uzależnieni, ubodzy, kiedy skupieni są na swoich problemach (zdrowotnych, małżeńskich, innych) lub pracy, kiedy są nieobecni, bo zaangażowani w pomoc innym (starzejącym się rodzicom, innym potrzebującym, np. różnego rodzaju aktywiści), kiedy są rozwiedzeni, owdowiali, niestabilni emocjonalnie czy zaburzeni - łatwo jest wtłoczyć dziecko w jedną z wymienionych przeze mnie ról. Moja pacjentka Beata miała matkę chorującą na nowotwór. Jako 10-letnia dziewczynka gotowała obiady, podawała leki, robiła zakupy, zastrzyki, chodziła do apteki, a pod koniec życia mamy zmieniała pieluchy. Obok tego opiekowała się dwójką młodszego rodzeństwa. Ojciec pracował, żeby utrzymać rodzinę. Mój pacjent Adam był "małym mężczyzną mamusi" - tak do niego mówiła. Jako mały mężczyzna porzuconej przez ojca matki musiał dotrzymywać jej towarzystwa, również w nocy. Mama zapraszała go do łóżka, bo sama nie mogła usnąć lub śniły jej się koszmary. Prosiła, żeby przytulał się do niej z całych sił i przysięgał, że jej nie opuści i nigdy nie skrzywdzi żadnej kobiety. Monika była ojca "przyjaciółką". Tak ja nazywał. W tej roli mieściło się wysłuchiwanie zwierzeń ojca, w tym dotyczących matki Moniki i pocieszanie go. Moja pacjentka miała odnosić się do tego, że jej matka opędza się od ojca i nie chce z nim sypiać. Bywało, że Monika rozmawiała z mamą, próbując przekonać ją do swojego męża. Ewelina służyła w rodzinie za bufor. Uspokajała, rozładowywała napięcie, odwracała uwagę. "Najczęściej pajacowałam, rozśmieszałam wszystkich, wygłupiałam się, wszystko obracałam w żart. Czasami robiłam też za kozła ofiarnego. Przyjmowałam ciosy na siebie, żeby nie leciały gdzie indziej. Ja byłam wszystkiemu winna? - niech tak będzie. Ja sobie z tym poradzę, myślałam. No ale oczywiście się myliłam" - wyznaje dziś dziewczyna. ciąg dalszy tekstu znajdziesz pod materiałem wideo... Wyrwa nie do zaspokojenia, czyli kim są w dorosłym życiu ofiary parentyfikacji? Ewelina faktycznie się myliła, bo konsekwencje parentyfikacji są dla dziecka bardzo bolesne w skutkach. Może się wydawać, że dzieci pełniące w swoich rodzinach funkcje dorosłych są samodzielne, odpowiedzialne i dojrzałe. Tak jest tylko pozornie. Oczywiście, że z jednej strony trudno im odmówić zasobów, które wytworzyły w tak wymagających warunkach. Z drugiej jednak, niemożność zrealizowania swoich potrzeb adekwatnych do wieku sprawia, że takie dzieci utykają emocjonalnie na danym etapie i nie mogą przejść do kolejnego. W życiu dorosłym skutkuje to wyrwą nie do zaspokojenia i jednocześnie uporczywym szukaniem tegoż oraz paradoksalnie, w pewnych obszarach niedojrzałością. 1. Dorośli, którzy jako dzieci pełnili funkcje dorosłych, swoje poczucie własnej wartości utożsamiają z wyczuleniem na potrzeby innych. Jeśli uda im się je zaspokoić, czują się wartościowe i godne. W innym wypadku - winne i bezużyteczne. Ich poczucie wartości jest więc bardzo kruche i chwiejne. 2. Ponieważ tacy dorośli przedkładają potrzeby innych ponad swoje, mają kłopot z zadbaniem o siebie. Dlatego też często wchodzą w relacje z klasycznymi biorcami, nierzadko są wykorzystywane. 3. Dorośli, będący "dorosłymi" już w dzieciństwie, często mają trudność z zachowaniem właściwych granic. Ich relacje są albo zbyt bliskie lub też bliskości właściwie nie ma, bo ta kojarzy się z zagrożeniem, zobowiązaniem, uwikłaniem. 4. Tacy dorośli często są nieodpępowieni od rodziny pochodzenia, co oznacza, że nie przeszli koniecznej separacji, by móc naprawdę żyć swoim życiem. 5. Dorośli, będący w rolach dorosłych w dzieciństwie, nie potrafią prosić o pomoc i nie kierują troski wobec siebie. 6. Ich zahamowana złość i agresja (kiedy trzeba być "dorosłym", będąc dzieckiem, na wyrażoną złość i agresję zwykle nie ma miejsca) sprawia, że takie osoby stają się bezbronne wobec przemocy, zarówno tej zewnętrznej (ze strony partnera, szefa etc), jak i wewnętrznej (zachowania autoagresywne jak używki, zachowania niebezpieczne, głodzenie się, objadanie etc). 7. Z racji stłumionej agresji tacy dorośli wybierają partnerów agresywnych, ponieważ ci reprezentują tę część JA, która jest uśpiona. Będąc z nimi w bliskiej relacji możemy się w ten sposób choć trochę do tej części zbliżyć. Poprzez partnera. 8. Dorośli pełniący dorosłe funkcje, kiedy byli dziećmi są napięci, czujni. Mają tendencję do przeciążania się w związkach i w pracy. Stąd już tylko o krok do wypalenia, depresji czy chorób psychosomatycznych. 9. Ponieważ rodzice parentyfikujący swoje dzieci oczekują od nich tego, czego sami nie otrzymali od swoich rodziców, istnieje znaczne ryzyko, iż dorosłe dzieci kiedyś sparentyfikowane przez swoich opiekunów wejdą w podobny schemat ze swoimi dziećmi. Aby tego uniknąć pamiętajmy, aby pozwolić dziecku być dzieckiem, z jego wszystkimi dziecięcymi potrzebami i emocjami. Przyjaciół szukajmy w przyjaciołach, terapeutów w terapeutach. Kiedy przechodzimy przez trudny okres (rozwód, żałoba, utrata pracy, choroba) postarajmy się o wsparcie u rówieśników i fachowców, dając dziecku przekaz, że jesteśmy dorośli i sobie poradzimy. Wspierajmy swoje dzieci i nie oczekujmy, że one będą nas wspierać jak dorośli. Pamiętajmy, że relacja z dzieckiem nie jest relacją równoległą, lecz skośną. Nie przesadzajmy z pochwałami dotyczącymi dzielności i zaradności dziecka. A jeśli chcemy sprawdzić, czy nasze dzieci czują się dziećmi, zróbmy im krótki test trzech życzeń - zapytajmy o ich trzy życzenia. Jeśli będą one dotyczyć tego, żeby mamusia już nie płakała, tatuś nie pił czy żeby znalazł pracę - nie jest dobrze. Jeśli odpowiedzi będą dotyczyć czarodziejskich krain, elfów, wróżek, disneylandów czy Stasia z piaskownicy - możemy sobie pogratulować. Źródło:
132 views, 6 likes, 0 loves, 0 comments, 0 shares, Facebook Watch Videos from Psychonomia - psycholog i psychoterapeuta Anna Jerzak: Już prawie rok minął
„Żywotność ciała oznacza jego zdolność do czucia. Kiedy brakuje czucia, ciało „umiera” pod względem zdolności do odbioru wrażeń ze świata zewnętrznego i reakcji na wszelkie sytuacje. Człowiek emocjonalnie martwy zwrócony jest do wewnątrz: myśli i fantazje zastępują czucie i działanie; obrazy stanowią rekompensatę za utratę rzeczywistości” A. Lowen „Zdrada ciała” Parentyfikacja czyli odwrócenie ról w rodzinie, gdy dziecko pełni funkcję opiekuna bądź partnera dla swojego rodzica (i/lub rodzeństwa), a obciążenie, które dźwiga, przekracza jego możliwości radzenia sobie. Każdy zna baśń o Kopciuszku. Dziewczynka była półsierotą, nie miała matki. Mieszkała z ojcem i macochą, i jej córkami. W domu macochy dziewczynka odgrywała rolę służącej – sprzątała, paliła w piecu, zajmowała się zwierzętami, obsługiwała macochę i jej córki. Kiedy mieszkający w okolicy książę urządzał bal, gdyż szukał żony wśród młodych panien, macocha i jej córki pojechały nań, pozostawiając dziewczynie bardzo dużo pracy. Dziewczyna była zrozpaczona, podobnie jak jej przyrodnie siostry chciała pójść na bal, obawiała się też, że nie poradzi sobie z zadaniami wyznaczonymi przez macochę. Wtedy przy Kopciuszku pojawiła się dobra wróżka i pomogła dziewczynie, wyczarowując dla niej piękną suknie i pojazd. Kopciuszek spotkał na balu księcia, który od pierwszego wejrzenia był zafascynowany dziewczyną, spędzili więc razem cały wieczór. O północy ona musiała jednak bezwzględnie wrócić do domu, bo czar miał w tym momencie prysnąć. Uciekając, zgubiła swój malutki pantofelek. Kolejna część baśni to długie poszukiwania Kopciuszka przez księcia, w tym celu przymierzającego różnym kobietom znaleziony bucik. Kobiety podejmowały rozmaite działania służące temu, aby ich noga idealnie pasowała do pantofelka. Kiedy pantofelek przymierzył Kopciuszek, ten pasował idealnie. Od tej chwili książę i biedna dziewczyna byli już zawsze razem. Baśń ma pozytywne zakończenie, niesie nadzieję na możliwość zmiany własnego losu. W wielu wersjach baśni istnieje bowiem przekaz, zgodnie z którym Kopciuszek, bardzo pragnąc iść na bal, zwracał się w myślach o pomoc do pozaziemskich mocy. Można więc powiedzieć, że w jakimś sensie dziewczyna była gotowa do przełamania bariery bierności związanej z rolą osoby zależnej i poddanej innym, miała motywację do tego, aby podjąć proces transformacji. Kiedy spojrzymy na tę baśń w kontekście problematyki parentyfikacji, uderza to, że: 1. Kopciuszek znajdował się w sytuacji zmuszającej go do troszczenia się o macochę i przyrodnie siostry; dziewczyna sprzątała, gotowała, pomagała kobietom w różnych czynnościach, w pewnym sensie prowadziła dom. 2. Spełniała te funkcje w osamotnieniu – jedno z jej rodziców (matka) było realnie nieobecne, drugi zaś (ojciec) nie dostrzegało jej trudnej sytuacji egzystencjalnej i psychicznej. 3. W umyśle dziewczyny istniało wspomnienie dobrej relacji ze zmarłą matką, które aktywnie podtrzymywała. Siłą napędową baśni jest nadzieja na zmianę, na możliwość rozwoju w życiu, ale też świadomość, że dana osoba dysponuje wystarczającymi siłami do tego, aby przeobrazić daną sytuację na lepsze. Trzeba tylko szukać tych sił i je odnaleźć. Zanim jednak zajmę się możliwościami zmian u osób z parentyfikacją, zdefiniuję zjawisko, żeby je lepiej zrozumieć. John Bowlby jest, autorem teorii, zgodnie z którą dziecko od urodzenia poszukuje kontaktu z większym i silniejszym dorosłym (najczęściej matką). Więź z nim zapewnia mu przetrwanie. W terminach teorii przywiązania Bowlby’ego, charakteryzując parentyfikację, można powiedzieć, że po to, aby przetrwać emocjonalnie, dziecko musi uruchomić system opieki w odniesieniu do opiekunów, zamiast to od nich otrzymywać opiekę. Indywidualne potrzeby związane z więzią muszą zostać wycofane przez dziecko, gdyż taka strategia stanowi jedyny sposób utrzymania bliskości z rodzicami. „Zdrowa” parentyfikacja wiąże się z takim doświadczeniem dziecka przejmującego funkcję i zadania osób dorosłych, które może mieć pozytywne znaczenie dla jego rozwoju. Istotny jest czas trwania i zakres oczekiwań dorosłych w stosunku do dziecka. Przeżycia bycia pomocnym dla rodzica, a nawet, w niektórych czynnościach, lepszym od niego, stymuluje rozwój odpowiedzialności u dziecka, buduje jego poczucie sprawczości, skuteczności i kompetencji oraz promuje podejmowanie w dorosłym życiu aktywności skierowanych na cel. Dziecko które doświadcza „destrukcyjnej parentyfikacji”, może myśleć o sobie jako o kimś, kto „zawsze opiekuje się innymi”. Dramat tych osób jest ukryty, a ceną za przystosowanie, empatię i odpowiedzialność staje się bardzo często utrata poczucia siebie. Parentyfikacja w rodzinie obejmuje związaną z działaniem i/lub emocjonalną zamianę ról, w której dziecko poświęca własne potrzeby – uwagi, zainteresowania, troski, bezpieczeństwa i uzyskiwania wsparcia w rozwoju, po to, aby dostosować się do instrumentalnych lub emocjonalnych potrzeb rodzica i troszczyć się o nie. Dziecko może być więc opiekunem rodzica cierpiącego np. na depresję, może być powiernikiem (słucha jego zwierzeń) lub pocieszycielem jednego z rodziców, może też podejmować mediację w konfliktach małżeńskich lub dawać emocjonalne wsparcie jednemu z opiekunów lub obydwojgu. Dziecko może być kontenerem na trudne emocje opiekuna, rodzinnym sędzią lub wreszcie „partnerem” dla rodzica (np. podejmuje ważne decyzje w rodzinie). Odwrócenie ról może mieć charakter instrumentalny – dziecko sprząta, gotuje, robi zakupy, załatwia ważne sprawy dorosłych, opiekuje się rodzeństwem, pomaga w polu itp. Zjawisko parentyfikacji wiąże się ze specyfiką więzi w rodzinie. Rodzic, który dokonuje odwrócenia ról, nie mógł doświadczyć ufnej więzi w rodzinie pochodzenia, bo taki rodzaj przywiązania łączy się z osobowym charakterem relacji, nie zaś z widzeniem drugiej osoby przez pryzmat jej funkcji, czyli jako narzędzia do realizacji potrzeb. Parentyfikacja destrukcyjna łączy się z zahamowaniem procesu separacji – indywiduacji i powstaje problem w odnalezieniu własnego „JA”. Rodzic widzi we własnym dziecku inną osobę, zwraca się do niego tak jak do swojego opiekuna. Parentyfikacja ma związek ze specyficzną formą regulacji emocji. U osób, które doświadczyły odwrócenia ról, występują mechanizmy dysocjacji (mogą mieć one trudności w różnicowaniu fantazji od rzeczywistości oraz w utrzymaniu w umyśle równocześnie zarówno pozytywnych, jak i negatywnych emocji wobec drugiej osoby). Osoby te często, nie potrafią identyfikować, różnicować i nazywać uczuć, ani u siebie ani u innych ludzi. Osoby, które przeżyły emocjonalne odwrócenie ról w rodzinie pochodzenia, często cierpią w dorosłości na depresję. Istnieje związek między zjawiskiem destrukcyjnej parentyfikacji i powstawaniem zaburzeń funkcjonowania ciała (jako całości np. uczucie zmęczenia) i/lub jego narządów (np. wystąpienie astmy oskrzelowej, atopowego zapalenia skóry, choroby wrzodowej, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, reumatoidalnego zapalenia stawów, samoistnego nadciśnienia tętniczego, nadczynności tarczycy). W zaburzeniach somatyzacyjnych i psychosomatycznych stany psychiczne mogą być wyrażane „poprzez ciało” – są w nim „zapisane”. U osób, które doznały w dzieciństwie odwrócenia ról, występują również specyficzne zaburzenia obrazu ciała. Mają one najczęściej charakter negatywnego stosunku do ciała i jego funkcji. Osoby, które doświadczyły parentyfikacji, jeśli nie podejmą pracy nad przepracowaniem swojej przeszłości, mogą poprzez mechanizm identyfikacji z agresorem „odwracać role” nie tylko w kontakcie z własnymi dziećmi, lecz także w innych związkach interpersonalnych – w odniesieniu do uczniów czy podwładnych oraz pracowników. A wracając do baśni o Kopciuszku i psychoterapii. Bardzo ważne jest to, aby, gdy tylko to możliwe, pokazywać dorosłym dzieciom ciężar, jaki noszą. Dostrzec go i docenić. Wtedy każde z nich znajdzie odwagę, aby wyszukać dla siebie na różnych etapach rozwoju własną baśń, która będzie najmocniej związana z jego osobistymi cechami. Jedno dziecko będzie chciało być zdobywcą, inne podróżnikiem, jeszcze inne będzie pełne inicjatywy i aktywne, kolejne zaś będzie lubiło spokój i przyrodę. Gdy nie będą musiały żyć w cudzej historii, identyfikować się z popiołem albo sadzą – symbolami postawy rodziców jak Kopciuszek czy niezwykłymi zadaniami, wtedy po prostu stworzą ze swojego życia własną, a zatem NAJPIĘKNIEJSZĄ BAŚŃ. Mogą zechcieć ją potem, po latach, opowiedzieć swoim dzieciom lub uczniom. A wówczas wielopokoleniowy przekaz, dotyczący odwracania ról, ma szansę się zatrzymać. Taka opowieść rodzinna, podobnie jak baśni o Kopciuszku, znajdzie dobre zakończenie. Opracowanie własne na podstawie: Katarzyna Schier „Dorosłe dzieci”.
Parentyfikacja to sytuacja, w której dochodzi do odwrócenia ról w rodzinie. Dziecko potrzebuje uwagi rodzica i gdy z różnych powodów (np. przepracowania, choroby, kryzysu małżeńskiego, żałoby itp.)
Coraz częściej słyszymy o syndromie DDD – dorosłego dziecka z rodziny dysfunkcyjnej. Na czym on właściwie polega? Czym różni się od syndromu DDA – dorosłego dziecka z rodziny alkoholowej? Czy to choroba psychiczna, którą należy leczyć? W jaki sposób można pomóc dorosłym dzieciom z rodzin dysfunkcyjnych? Czym jest syndrom DDD? Syndrom dorosłego dziecka z rodziny dysfunkcyjnej (DDD) to nie choroba ani zaburzenie psychiczne. Syndrom DDD można określić jako zespół cech, przekonań i zachowań prezentowanych przez osoby wychowywane w rodzinie dysfunkcyjnej. Doświadczenia z dzieciństwa kształtują i znacząco wpływają ich na funkcjonowanie w życiu dorosłym. Okazuje się, że osoby wychowywane w dysfunkcyjnej rodzinie prezentują bardzo podobny repertuar zachowań, przekonań oraz wzorców myślowych, które utrudniają im satysfakcjonujące i spokojne życie. Osoby z syndromem DDD borykają się bowiem z bardzo podobnymi problemami w życiu codziennym, zarówno na płaszczyźnie inter-, jak i intrapersonalnej. Syndrom DDD to zespół cech, przekonań i zachowań prezentowanych przez osoby, które wychowały się w tzw. rodzinie dysfunkcyjnej. Zazwyczaj trafiają do gabinetu psychologicznego w wyniku kolejnego nieudanego związku, problemu z poczuciem własnej wartości, braku satysfakcji w życiu zawodowym i rodzinnym. Niejednokrotnie mierzą się także z problemem ryzykownego picia, nadużywania środków odurzających, objadaniem się, anoreksją, zaburzenia lękowymi czy epizodami depresyjnymi. Dorosłe dzieci z rodzin dysfunkcyjnych to osoby, które przede wszystkim – w wielkim skrócie – bardzo cierpią. Zazwyczaj nie potrafią zrozumieć przyczyny swoich życiowych niepowodzeń i często odczuwanych przykrości oraz trudności z opanowaniem własnych emocji. DDD często pomimo dobrej pracy, wysokiego statusu materialnego i pełnej rodziny, nie czują się szczęśliwe i usatysfakcjonowane. Niejednokrotnie odczuwają stres, pustkę, lęk, napięcie, których nie potrafią racjonalnie wytłumaczyć, ani okiełznać. Podobnie dzieje się z ich zachowaniami, które bywają krzywdzące dla najbliższego otoczenia. Osoby DDD odczuwają lęk, stres, napięcie, pustkę – przez to nie są szczęśliwe. Dorosłym dzieciom z rodzin dysfunkcyjnych doskwiera brak poczucia bezpieczeństwa. Zastąpiony jest poczuciem bycia niepotrzebnym, niekochanym i bezwartościowym. DDD zazwyczaj mierzą się z tymi nieprzyjemnymi uczuciami w samotności – bardzo trudno im zaufać drugiemu człowiekowi i wejść w prawdziwą, głęboką relację. Kiedy rodzina jest dysfunkcyjna? Dzieci z rodzin dysfunkcyjnych nie otrzymują od rodziców poczucia bezpieczeństwa i nie wiedzą, w jaki sposób rodzić sobie z emocjami O ile dość łatwo przychodzi nam zrozumienie syndromu DDA – dorosłego dziecka z rodziny alkoholowej czy po prostu dorosłego dziecka alkoholika, o tyle zrozumienie syndromu dorosłego dziecka z rodziny dysfunkcyjnej sprawia wielu z nas problem. Czym bowiem jest rodzina dysfunkcyjna, skoro nie nadużywano w niej alkoholu? Jak wynika z badań i wieloletnich obserwacji, w rodzinie wcale nie musi zaistnieć problem uzależnienia od alkoholu, aby stała się ona dysfunkcyjna i powodowała problemy w dorosłym życiu dzieci, które z niej pochodzą. Rodzina jest dysfunkcyjna, gdy nie wypełnia w odpowiedni sposób swoich podstawowych funkcji, czyli: nie zapewnia dziecku poczucia bezpieczeństwa i bezwarunkowej miłości, nie uczy, jak radzić sobie z emocjami i nie pozwala na ich wyrażanie, modeluje krzywdzące sposoby radzenia sobie z trudnościami, stosuje przemoc fizyczną, emocjonalną, ekonomiczną lub seksualną, brakuje w niej otwartej i szczerej komunikacji, wtłacza dziecko w nieodpowiednie role, powodując zjawisko parentyfikacji. Choć w większości zdajemy sobie sprawę z oczywistych funkcji, jakie powinna spełniać każda rodzina – w rzeczywistości nie zawsze się tak dzieje. Pamiętajmy, że środowisko rodzinne przez pierwsze lata życia dziecka jest dla niego całym światem. Łatwo więc wyobrazić sobie, jakie skutki będzie miał fakt, jeśli w tym „całym świecie” dziecko nie zazna bezwarunkowej miłości, troski, opieki i poczucia bezpieczeństwa oraz poczucia bycia wartościową i potrzebną jednostką. Dziś już zresztą wiemy, że skutki mogą być naprawdę przykre. Czym jest parentyfikacja w rodzinach dysfunkcyjnych? Jednym z bardzo krzywdzących zjawisk w rodzinach dysfunkcyjnych jest parentyfikacja. Parentyfikacja polega na pomieszaniu ról w rodzinie. Dziecko przejmuje emocjonalne i materialne obowiązki rodzica: opiekuje się domem i organizacją życia rodzinnego, emocjonalnie wspiera jednego z opiekunów, opiekuje się nim i troszczy o niego, niekiedy staje się stroną w konfliktach i zupełnie zapomina o własnych potrzebach. Parentyfikacja polega na pomieszaniu ról w rodzinie. Oznacza to, że dziecko przyjmuje obowiązki swojego rodzica lub opiekuna. Takie dzieci stają się rodzicami własnych rodziców. Jak łatwo się domyślić, same zostają bez opieki i emocjonalnego wsparcia, troski, miłości czy poczucia bezpieczeństwa. Ich świat staje na głowie – w tym czasie wykształcają różne sposoby funkcjonowania, które okazują się skuteczne w tej trudnej sytuacji, nie spełniają już jednak swojej roli w życiu dorosłym. Niestety, parentyfikacja wciąż jest nieprawidłowo interpretowana przez otoczenie i środowisko dziecka. Dzieci, które jej doświadczają, są uważane za nad wyraz dojrzałe, samodzielne, pomocne, odpowiedzialne, inteligentne i bardzo zaradne. W rzeczywistości są jednak obarczane obowiązkami ponad swoje siły i chronicznie narażane na stres oraz napięcie – nawet jeśli tego nie przyznają, ich poczucie bezpieczeństwa praktycznie nie istnieje. Często podjęcie się takiej roli przez dziecko jest dla niego zupełnie naturalne – zazwyczaj nie zna innego sposobu funkcjonowania w rodzinie. DDD często dopiero w wieku dorosłym zaczynają rozumieć, jak dysfunkcyjne i krzywdzące było zachowanie ich opiekunów. Dlaczego tak trudno dostrzec syndrom DDD? Niestety, parentyfikacja oraz dysfunkcyjność rodziny bardzo często przez całe lata jest niezauważana przez otoczenie. O wiele łatwiej dostrzec problem w rodzinach, w których dochodzi do przemocy fizycznej, nadużywany jest alkohol, zdarzają się interwencje policji lub innych służb, a dzieci są zaniedbywane w jawny i otwarty sposób. Natomiast dysfunkcyjność rodziny może być spowodowana: zaburzeniami osobowości któregoś z rodziców, nadmierną kontrolą i nadopiekuńczością względem dziecka, pracoholizmem, brakiem otwartej komunikacji, przewlekłą chorobą fizyczną lub chorobą psychiczną opiekuna, emocjonalną niedojrzałością lub niedostępnością opiekuna. Tego rodzaju dysfunkcje rodziny (oraz ich skutki) bywają niezauważane przez otoczenie. Dzieciństwo dziecka upływa zazwyczaj pod znakiem poczucia zagrożenia, niekochania i destruktywnych sposobów radzenia sobie z emocjami, których nie potrafi ani nazwać, ani tym bardziej okiełznać – bo nikt go nigdy tego nie nauczył. Gdy dziecko z domu dysfunkcyjnego staje się dorosłym, zazwyczaj nie zdaje sobie nawet sprawy z tego, że w dzieciństwie doświadczało zaniedbania i emocjonalnej przemocy. Ponadto, nie łączy swoich aktualnych problemów z rodziną, w której dorastało. O syndromie DDD słyszy zazwyczaj dopiero od psychiatry, psychologa lub psychoterapeuty, gdy zmęczone i cierpiące, zgłasza się po pomoc. Z jakimi objawami najczęściej wiąże się syndrom DDD? Jakie są objawy syndromu DDD? Syndrom DDD objawia się chwiejnością emocjonalną oraz nieustannym niepokojem i lękiem Syndrom dorosłego dziecka z rodziny dysfunkcyjnej to zespół cech i zachowań prezentowany przez osoby dorastające w środowisku, które nie zapewniło im poczucia bezpieczeństwa, bezwarunkowej miłości i troski oraz nie nauczyło efektywnego zarządzania swoimi emocjami. W związku z tym u takich osób wykształciły się pewne trwałe wzorce zachowań i reakcji, a także cechy, które je charakteryzują. Dlatego też możemy mówić o pewnego rodzaju objawach syndromu DDD. Są nimi: nieustannie odczuwane napięcie, niepokój lub lęk, trudności z wchodzeniem w głębokie relacje z drugim człowiekiem, trudności z zaufaniem drugiemu człowiekowi, silny lęk przed porzuceniem lub odtrąceniem, brak umiejętności zarządzania przykrymi emocjami, chwiejność emocjonalna lub chłód emocjonalny, poczucie bycia „niewystarczającym” i niekompetentnym, wewnętrzne poczucie pustki i braku sensu życia, zamartwianie się o przyszłości, drażliwość i nerwowość, niska samoocena i niskie poczucie własnej wartości. Objawy syndromu DDD wpływają na każdą płaszczyznę życia. Skutki wychowywania się w dysfunkcyjnej rodzinie są odczuwane zarówno w życiu zawodowym, jak i towarzyskim czy rodzinnym. Nie będzie przesadą, jeśli stwierdzimy, że syndrom DDD wpływa tak naprawdę na każdą sferę funkcjonowania człowieka i znacząco obniża satysfakcję płynącą zarówno z wykonywanej pracy, jak i z założenia rodziny czy nawiązywania nowych przyjaźni. Jakie role przyjmują osoby z syndromem DDD? Osoby z syndromem DDD zostały w dzieciństwie wtłoczone w pewne role. By przetrwać w swojej rodzinie, a także po to, by umożliwić funkcjonowanie całemu systemowi rodzinnemu, podjęły się pewnych zadań i zamiast po prostu być sobą oraz się rozwijać, skrupulatnie tkwiły w sztywnym scenariuszu. W zależności od okoliczności mogła być to rola: domowego bohatera, niewidzialnego dziecka, maskotki, kozła ofiarnego. Domowy bohater Domowy bohater pocieszał i wspierał swojego opiekuna lub opiekunów, rozwiązywał konflikty, niejednokrotnie ratował kogoś z opresji lub poświęcał się w inny sposób dla dobra rodziny. Często wiązało się to z wybitnymi wynikami w nauce, perfekcyjnym porządkiem w pokoju, osiągnięciach sportowymi, lub np. z przejęciem większości obowiązków domowych i całodobową opieką nad młodszym rodzeństwem. Niewidzialne dziecko Niewidzialne dziecko nigdy nie sprawiało problemów swoim opiekunom, ale nigdy też nie stanowiło obiektu zainteresowania kogokolwiek z rodziny. Funkcjonowało jakby obok i we własnym świecie. Zazwyczaj nie wykazywało żadnych gwałtownych reakcji, nie płakało, nie awanturowało się, ani też nie okazywało radości czy szczęścia. Jego najważniejszym, rodzinnym zadaniem było nie rzucać się w oczy i absolutnie niczego nie wymagać – również nie wymagać uwagi oraz opieki. Maskotka Maskotka to natomiast ktoś, kto rozładowywał napiętą w domu atmosferę, umilał rodzinie czas, odwracał uwagę od codziennych trudności. Rodzinne maskotki zazwyczaj były w rodzinie najmłodsze i nikt nie traktował ich poważnie. Były cenione, dopóki potrafiły rozśmieszyć zdenerwowanego ojca albo rozpogodzić zapłakaną matkę. Kozioł ofiarny W dysfunkcyjnych rodzinach spotykamy również rolę kozła ofiarnego, która przypadała zazwyczaj największemu łobuzowi. Był to ktoś, kto ponosił pełną odpowiedzialność za wszystkie problemy rodziny. Stanowił powód łez, awantur, nieudanych wakacji i wszystkich przykrości, z którymi musieli się mierzyć pozostali domownicy. W rzeczywistości kozioł ofiarny pełnił w systemie rodzinnym niezwykle istotną rolę – skutecznie maskował prawdziwe sedno rodzinnych problemów. Jak łatwo się domyślić, każda ze wspomnianych roli w rodzinie dysfunkcyjnej jest jej spoiwem. Aby dysfunkcyjna rodzina mogła istnieć, a destruktywny i krzywdzący układ trwać w najlepsze, dzieci muszą skrupulatnie wypełniać przypisane im role. Jeśli przyjrzelibyśmy się temu zjawisku bliżej, zauważylibyśmy, że chęć porzucenia swojej roli przez dziecko zazwyczaj spotyka się ze sprzeciwem reszty rodzinnego systemu. Oznaczałoby to bowiem obnażenie prawdy o prawdziwych mechanizmach zachodzących w danym domu. Porzucenie swej roli przez bohatera rodzinnego ujawniłoby niekompetencje i niedojrzałość rodziców, a zdjęcie z kozła ofiarnego jego piętna, oznaczałoby przyznanie się do prawdziwych przyczyn niepowodzeń, które spotykają rodzinę. Jak leczyć syndrom DDD? W leczeniu syndromu DDD konieczna jest przede wszystkim psychoterapia. Dzięki specjalistycznej pomocy dorosłe dziecko z rodziny dysfunkcyjnej będzie mogło poradzić sobie ze wspomnieniami z dzieciństwa. Psychoterapia Syndrom dorosłego dziecka z rodziny dysfunkcyjnej leczony jest przede wszystkim poprzez psychoterapię. W trakcie tego procesu pacjent przepracowuje i pozbywa się trudnego, nieadaptacyjnego wzorca zachowań, rozbraja krzywdzące go przekonania i mechanizmy obronne, porzuca rolę ofiary oraz odkłamuje swoje dzieciństwo. Często bowiem się zdarza, że osoby z syndromem DDD (zwłaszcza, jeśli w ich domu nie nadużywano alkoholu) mają problem z przyznaniem, że zostali skrzywdzeni w dzieciństwie. Psychoterapia daje im przestrzeń do uznania swoich uczuć i przyznania się do tego, że zostali zaniedbani w bardzo ważnym okresie swojego życia. Terapia dla DDD w dużej mierze opiera się na zmianie dotychczasowego sposobu interpretowania rzeczywistości. Niestety, osoby z syndromem DDD często widzą świat w krzywym zwierciadle – takiego sposobu patrzenia na siebie i innych nauczyli się w swojej dysfunkcyjnej rodzinie. Farmakoterapia Sam syndrom DDD nie wymaga leczenia farmakologicznego, niestety często wiąże się z innymi zaburzeniami psychicznymi, dla których trudne dzieciństwo okazuje się bardzo podatnym gruntem. W zależności od rodzaju doświadczanych trudności dodatkowym elementem leczenia syndromu DDD może okazać się także farmakoterapia, zwłaszcza jeżeli osoba z syndromem DDD zmaga się z epizodami depresji czy napadami paniki. Grupy wsparcia dla osób z syndromem DDD Grupy samopomocowe stanowią ważny filar w leczeniu osób z syndromem DDD. Okazuje się, że kontakt z innymi dorosłymi dziećmi z rodzin dysfunkcyjnych bardzo pomaga im zarówno w odkłamywaniu swojego dzieciństwa, jak i w akceptacji oraz zmianie swojego dotychczasowego sposobu myślenia i postrzegania rzeczywistości. Nawiązywane na spotkaniach znajomości często przeradzają się w bliskie i zażyłe relacje, których niejednokrotnie bardzo brakuje w życiu osób z DDD.
pSDKFT. cbog53k1cg.pages.dev/8cbog53k1cg.pages.dev/38cbog53k1cg.pages.dev/228cbog53k1cg.pages.dev/60cbog53k1cg.pages.dev/173cbog53k1cg.pages.dev/120cbog53k1cg.pages.dev/393cbog53k1cg.pages.dev/82cbog53k1cg.pages.dev/156
parentyfikacja w dorosłym życiu
